Erasmushuis

Studie van twee vleermuizen

Wil je in de voetstappen treden van de humanist Desiderius Erasmus? Dan is het Erasmushuis in Anderlecht niet te missen! Naast een prachtige kunstcollectie, vind je er ook rustgevende tuinen.

Oude drukken van Erasmus en van andere humanisten

Erasmushuis

Het Erasmushuis is een van de oudste gemeentelijke musea van België. Samen met het Begijnhof en de collegiale Sint-Pieter-en Sint-Guidokerk vormen ze één historisch geheel. Dit geheel herinnert aan de gemeente Anderlecht dat vanaf de Middeleeuwen belangrijke ontwikkelingen onderging dankzij de cultus van Sint Guido, beschermheilige van de veestapel. Het museum is gevestigd in een gotisch huis, waar Erasmus verbleef van mei tot oktober 1521 en blikt terug op het intellectuele universum van zijn tijd. De prachtige tuin met geneeskrachtige kruiden werd in 1987 ontworpen door René Pechère. In de tuin groeien een honderdtal planten die in de zestiende eeuw bekend stonden bij artsen om hun heilzame krachten. In 2000 legde de landschapsarchitect Benoit Fondu achter de geneeskrachtige tuin een filosofische tuin aan.

Drukkers en uitgevers in Vlaanderen

Het Erasmushuis bewaart een ruime collectie oude drukken van Erasmus en andere humanisten. Ze spitst toe op 'editiones principes’, dit zijn de eerste edities van een boek bij verschillende drukkers. Er staan boeken tussen van de drukker Dirk Martens uit Antwerpen en Leuven. Dirk Martens was een van de eersten die drukwerk verrichtte met losse loden letters in de Nederlanden. Hij specialiseerde zich in de uitgave van humanistische teksten in Latijns, Grieks en Hebreeuws, waaronder een vijftigtal werken van Erasmus en de eerste editie van Utopia van Thomas More. De drukkers van die tijd waren ook uitgevers. Zij hadden een eigen drukkersmerk, soms vergezeld met een persoonlijk motto. Dit merk individualiseerde hun productie, zoals het logo van commerciële bedrijven vandaag.

Studie van twee vleermuizen - Toegeschreven aan Hans Holbein de Jonge of Hans Hoffman

De studie van een vastgenagelde laatvlieger en gewone dwergvleermuis is zodanig gedetailleerd dat de dieren haast echt lijken. Er bestaat twijfel over de maker en worden zowel toegeschreven aan Hans Holbein de Jonge als Hans Hoffman. De studie dateert van 1519, een periode waarin mensen vleermuizen associeerden met sinistere situaties en de Duivel. Er bestond een magische ritus waarbij men ze vastnagelde aan deuren van huizen en schuren om heksen en boze geesten af te weren. De zestiende-eeuwse prent draagt de inscriptie ‘Alcithoe’, de naam van een jonge vrouw die volgens de Griekse mythologie in een vleermuis is veranderd. Het verhaal komt voor in de Metamorfosen van Ovidius, een Latijns gedicht dat een groot succes kende in de Middeleeuwen.

Studie van twee vleermuizen
De Apostel

Apostelbeeld - Jan II Borman of zijn zoon Pasquier Borman

Tijdgenoten beschouwden Jan II Borman als ‘de beste houtsnijder van Brabant’. In zijn Brusselse atelier gaf hij zijn vakkennis door aan zijn twee zonen, Jan III en Pasquier. Gespecialiseerd in houtsnijwerk, stenen en bronzen sculpturen realiseerden ze allerlei projecten, van kleine heiligenbeelden tot monumentale retabels. Het eiken Apostelbeeld uit het begin van de zestiende eeuw was gepolychromeerd en toont een staand figuur, gedrapeerd met een gewaad. Hij houdt een boek in zijn linkerhand, een typisch attribuut voor de apostelen Johannes en Mattheus.

Atelier van Jheronimus Bosch werd de Aanbidding der Koningen

De aanbidding der Koningen - Atelier van Jheronimus Bosch

Het Atelier van Jheronimus Bosch schilderde De aanbidding der Koningen in opdracht van de kapittelkerk van Anderlecht. Het drieluik toont op het middelste paneel de drie wijzen. Ze schenken mirre, goud en wierook aan Jezus. Het tafereel toont gelijkenissen met het drieluik van Bosch in het Museo del Prado in Madrid. Hier zien we twee herders op het dak van de stal liggen, de derde gluurt door een holte in de muur. Op het linkerpaneel haalt Jozef van Nazareth water om het kind te baden. Uit de deuropening van een ruïne komt een man met een hond tevoorschijn, een mogelijke toespeling op de ondergang van de heidense godsdiensten. Op de voorgrond van het rechterpaneel leggen de dienaren van de Drie Koningen reisgoed en geschenken neer. De achterkant van het drieluik toont links Sint-Pieter en rechts de heilige Maria Magdalena.

Winterlandschap

Het Winterlandschap is een onderdeel van de muurschilderingen die werden ontdekt in 1931 onder de pleisterkalk van de grote zaal. Het maakte deel uit van een fries aan de bovenrand van de muren. Ze werden losgemaakt van de muur en ingelijst. Ze zijn ‘a secco’ (droog) geschilderd en dateren uit de eerste helft van de zeventiende eeuw. De blauw- en grijstinten accentueren het koude en ijzige winterlandschap. Bladerloze bomen met besneeuwde takken aan weerszijden leiden onze blik naar een ruïne. Twee jagers in de voorgrond banen hun weg door het landschap, als twee stille getuigen van de winterse omgeving.

Het Winterlandschap

Praktische informatie

Adres

Formanoirstraat 31
1070 Brussel
België
Bekijk routebeschrijving

Openingsuren

  • Van dinsdag tot zondag open van 10u tot 18u.
  • Op feestdagen open van 10u tot 18u.

Toegankelijkheid

  • De benedenverdieping van het Erasmushuis en de tuinen zijn makkelijk toegankelijk voor personen met een beperking.
  • De bezoekers met beperkte mobiliteit kunnen het museum contacteren wanneer een bezoek is voorzien om hellende vlakken aan te brengen.

 

Nuttig om te weten

  • Toegangsprijs: € 3,00 standaardtarief
  • De tuinen en het begijnhof zijn wegens restauratiewerken momenteel gesloten voor publiek. Elke eerste zondag van de maand zijn ze gratis te bezoeken. 
     
  •  

Andere sites in de buurt

Onze-Lieve-Vrouw ter Kapellekerk in Brussel (interieur)
Niemand minder dan de grote Pieter Bruegel ligt begraven in de Onze-Lieve-Vrouw ter Kapellekerk. Kom zeker een laatste groet aan de meester brengen.
Kasteel de Viron
Jean Brusselmans laat je de eenvoud van een bloemstuk beleven in het Kasteel de Viron van Dilbeek.