Begijnhofkerk

Begijnhofkerk in Mechelen (interieur)

De barokke Begijnhofkerk van Mechelen is niet alleen aan de buitenzijde een pareltje. Ook het interieur en de rijke schilderijencollectie zijn een bezoek waard. 

Begijnhofkerk in Mechelen (interieur)

Begijnhofkerk

Begijnen waren vrouwen die in afzondering godvruchtig wilden leven zonder een kloostergelofte af te leggen. De oudste vermelding van hun aanwezigheid in Mechelen dateert uit 1209. Na jarenlang buiten de stadsmuren te zijn gevestigd, trokken ze in 1578 naar de binnenstad. In de zestiende eeuw werd het begijnhof meerdere keren gedeeltelijk of geheel vernield. In diezelfde eeuw werd de kerk gebouwd. Daar vind je een kruisbeeld van Jérome Du Quesnoy II en een rijke verzameling barokschilderijen van onder anderen Theodoor van Loon, Jan Cossiers, Theodor Boeyermans en Lucas Franchoys. Het begijnhof van Mechelen is sinds 1998 beschermd als Unesco-werelderfgoed, samen met twaalf andere Vlaamse begijnhoven.

Barokke architectuur

De Begijnhofkerk van Mechelen kwam in 1629 tot stand en werd ingewijd in 1647. Aangezien de Mechelse begijnen in die tijd kapitaalkrachtig waren, konden ze bekende architecten inhuren. De jezuïet Pieter Huyssens (1577-1637) en de Brusselaar Jacques Franckaert I (1550-1601), de hofarchitect van aartshertogen Albrecht en Isabella, tekenden de plannen. Let vooral op de barokke voorgevel met een beeld van de Heilige Catharina van de hand van de Mechelaar Lucas Faydherbe (1617-1697). Hij stond wellicht ook in voor een deel van het interieur. De Begijnhofkerk is een combinatie van Italiaanse voorbeelden en de kenmerkende architectuur uit de eigen streek. De Italiaanse invloed zie je in het ritme van de rondbogen, de Korinthische pijlers en de imposante kroonlijst.

Hoofdaltaar

Aanbidding der Wijzen (1626-1650) - Theodoor van Loon

Theodoor van Loon maakte de Aanbidding der Wijzen in de periode 1626-1650. Hij verbleef tweemaal in Italië, van 1602 tot 1608 en van 1628 tot 1629. Dat verklaart waarom de invloed van Caravaggio zo aanwezig is in zijn werk. Neem nu de dramatische gezichtsuitdrukkingen en het gebruik van licht-donker contrasten dit werk: typisch voor caravaggisten. Van Loon zet de intense emoties extra in de verf. Hij focuste zich ook sterk op de lichtinval, waardoor de figuren bijna driedimensionaal lijken. Wat Theodoor van Loons stijl hier zo kenmerkt, zijn de details in de kledij en de beweging in de houding van zijn personages. Hij hield van theatrale composities. 

van Loon Aanbidding der wijzen Begijnhofkerk Mechelen (c) Eddy De Ron

Hoofdaltaar - Jan en Gaspard van den Steen

Het hoofdaltaar werd in 1671 vervaardigd door de Mechelse beeldhouwers Jan en Casper van den Steen. Het is opgetrokken uit witte en zwarte marmer. De beelden hebben een vredige uitstraling. In het midden staat Maria, omringd door engelen. Ze richt haar blik teder op de toeschouwer. Op haar schoot houdt ze de kleine Jezus. Ze rusten op Korinthische zuilen. Die kan je herkennen aan de gebeeldhouwde acanthusbladeren. Aan weerszijden van het altaar zie je Alexius van Rome en Catharina van Alexandrië. Dat zijn de patroonheiligen van de kerk.

Tenhemelopneming van Maria door Lucas II Franchoys - Mystiek huwelijk van Catharina van Alexandrië door Theodor Boeyermans

Twee bijzondere zeventiende-eeuwse schilderijen maken deel uit van het hoofdaltaar. Ze zijn rug aan rug bevestigd. Zo kunnen ze naargelang de periode van het jaar worden afgewisseld. De Tenhemelopneming van Maria door Lucas II Franchoys (1616-1681) is steeds vanaf 15 augustus te zien in het altaar. Dat is Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, de dag waarop de opneming van Maria in de hemel wordt gevierd. De kerk werd gebouwd in volle contrareformatie, de katholieke reactie op de protestantse hervormingen. De verering van Maria werd toen intens gepromoot in de strijd tegen het protestantisme. Eind november wordt het schilderij gedraaid en komt het werk van Boeyermans tevoorschijn. Dat toont Catharina, de patroonheilige van de kerk. Op het schilderij gaat Catharina een mystiek huwelijk aan met Christus. Die legende ontstond in 1337.

Mystiek huwelijk van Catharina door Theodoor Boeyermans

De Visitatie (1626-1650) – Theodoor van Loon

Maria bezoekt Elisabeth wordt ook weleens De Visitatie genoemd. Ook dit schilderij is Theodoor van Loon ten voeten uit: de schilder benadert hier een religieus onderwerp met een gevoel van diepte, emotie en dramatiek. Het schilderij toont het bezoek van de zwangere Maria aan haar nicht Elisabeth. Elisabeth is op dat moment zwanger van Johannes de Doper. Dit moment, waarin de twee vrouwen elkaar ontmoeten en hun gedeelde vreugde delen over hun zwangerschap, is een belangrijk thema binnen de christelijke beeldtaal. Theodoor van Loon brengt dit tafereel tot leven met zijn kenmerkende gebruik van licht en schaduw, wat zorgt voor een dramatisch contrast en een intieme, bijna ontroerende sfeer. De gezichtsuitdrukkingen van Maria en Elisabeth zijn gevoelig en tonen diepe emotie. Dit toont van Loons gave om menselijke interactie vast te leggen op een indringende en realistische manier. 

van Loon De visitatie Begijnhofkerk Mechelen (c) Eddy De Ron

Praktische informatie

Adres

Nonnenstraat 28
2800 Mechelen
België
Bekijk routebeschrijving

Openingsuren

  • Tussen 1/04 en 31/10 open van dinsdag tot zondag van 13u tot 17u.
  • Tussen 1/11 en 31/03 open van dinsdag tot zondag van 13u tot 16u.

Toegankelijkheid

  • Beperkt toegankelijk voor personen met een beperking.

Nuttig om te weten

  • Toegangsprijs: gratis

Andere sites in de buurt

De aanbidding der wijzen, Pieter Paul Rubens
In de Sint-Janskerk in Mechelen kan je 'De aanbidding der wijzen' door Peter Paul Rubens bezichtigen.