Sint-Leonarduskerk
Alleen al het sacramentshuis van Cornelis II Floris, een toren die tot aan de hemel lijkt te reiken, is de reis naar Zoutleeuw waard. Daarnaast zijn hier nog twintig Vlaamse Topstukken te vinden. Kortom, de Sint-Leonarduskerk is een erfgoedplek van buitencategorie.
Sint-Leonarduskerk
Rond 1125 bouwden benedictijnen hier een romaanse kapel, gewijd aan de kluizenaar Leonardus. Rond 1231 begon de bouw van het nieuw godshuis in gotische stijl. Het duurde meer dan drie eeuwen voor de kerk af was. Het oudste gedeelte van de Sint-Leonarduskerk is het dertiende-eeuwse koor. Later werden de voorgevel met de Barbaratoren, die Unesco-werelderfgoed is, en de Leonardustoren gebouwd. Op de kruising van het koor, het schip en de kruisbeuk werd in 1530 de beiaardtoren opgetrokken. Omdat de kerk gespaard bleef van de Beeldenstorm in de zestiende eeuw en enkele kanunniken de eed van trouw aflegden tijdens de Franse Revolutie, is het religieus patrimonium ongeëvenaard.
Het Sacramentshuis
Op 13 augustus 1550 ondertekende Maarten van Wilre, heer van Oplinter, het contract voor het sacramentshuis. Cornelis II Floris maakte daarop een complex totaalkunstwerk. Hij bracht de antieke- en renaissancekunst uit Italië samen met Vlaamse traditie. De toren uit Avesnessteen is achttien meter hoog en telt negen verdiepingen. Met reden kan dit het indrukwekkendste sacramentshuis uit de Zuidelijke Nederlanden van de zestiende eeuw genoemd worden. Aan de hoeken van elke verdieping zijn beelden aangebracht. Het aantal personages is bijna niet te tellen. Ook de geelkoperen balustrade is opgenomen in de Topstukkenlijst. Maarten van Wilre en zijn vrouw Maria Pyllirpeerts liggen begraven voor het sacramentshuis. Hun grafsteen werd later naar de muur verplaatst. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Het Marianum
Het Marianum of ook wel de Rozenkransmadonna, dateert uit de eerste helft van de zestiende eeuw. Ze kenden in deze periode een toename in populariteit en kwamen voornamelijk voor in het Luiks-Limburgse Maasland, Nederland en Duitsland. Het Marianum in Zoutleeuw, vervaardigd uit smeedijzer met houten roosjes, toont een dubbelbeeld van Maria met Christus op de arm. Opmerkelijk is het zwart gehoornde monster dat wordt geplet onder de heiligenfiguur. Deze beeltenis zou gebaseerd zijn op een passage uit de Genesis: “Ik zal vijandschap stichten tussen u en de vrouw en de vrouw zal u het hoofd verpletteren”. Maria wordt in de rozenkrans omgeven door 5 schilden, die de bloedige wonden van Christus uitbeelden. Het verhaal der Openbaring vertelt dat Maria bij het einde der tijden, bekleed met de maan en de zon, aan de hemel zal verschijnen. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Renier I van Thienen (1465-1498) - De paaskandelaar
In de Sint-Leonarduskerk vind je een reusachtige, geelkoperen paaskandelaar van bijna zes meter hoog. Renier I van Thienen heeft hem in 1483 gegoten en werd ontworpen naar een model van de Brusselse kunstenaar Jan Borman. Aan de voet van de kandelaar wisselen de trouwe hond en de dappere leeuw elkaar af. Vandaar volgen je ogen de kandelaar van beneden naar boven en merk je dat deze in de hoogte eindigt met Christus aan het Kruis, waaronder zich drie heiligen bevinden, Maria, de apostel Johannes en Maria-Magdalena. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Het vita-retabel van de Heilige Leonardus
Centraal in het thema van de Sint-Leonarduskerk, vind je het vita-retabel van de Heilige Leonardus. Het retabel werd in 1378 gesneden. Het vertelt de legende met de verschillende fasen in het leven van de heilige. Als patroon van de stad Zoutleeuw, is hij ook de beschermheilige van de gevangenen, geesteszieken, de reumalijders, de gehandicapten, de mijnwerkers, de zwangere vrouwen en het vee. Je kan hem herkennen aan de ketting of boeien die hij vaak als attribuut draagt. Als zoon van een hoveling van koning Clovis I, zou hij het voorrecht gekregen hebben om gevangenen vrij te laten. De koning bood hem de bisschopshoed aan, maar deze weigerde hij om kluizenaar te worden in Saint Léonard de Noblat in de Franse Limousin. Toen de Frankische hoogzwangere koningin samen met de koning in de buurt van de kluizenaar op jacht was en in problemen verzeild raakten, zou de Heilige Leonardus door zijn gebed gezorgd hebben voor een goede bevalling.
Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Christus aan het Kruis
De Ottoons-Romaanse Christus gesneden tussen 1060 en 1070 is niet te missen in de kerk als oudste werk van de collectie. Het beeld hing mogelijk eerst in de Sint-Sulpitiuskerk, de eerste kerk van Zoutleeuw. Bij het bewonderen van het houtsnijwerk, merk je op dat deze Christus geen doornenkroon draagt, en wordt om die reden in verband gebracht met Christus als triomfator over de dood. De woorden van de Heilige Paulus “De dood is de laatste vijand, die vernietigd wordt” vinden hier hun weerklank. Dit is een topstuk, zeldzaam en onmisbaar, en staat daarom op de Vlaamse Topstukkenlijst.
Praktische informatie
Toegankelijkheid
- Gedeeltelijk toegankelijk voor personen met een beperking.
