Theodoor van Loon: meester van licht, pracht en religieuze schoonheid

In deze kerk bewonder je De Heilige Ursula gekroond door het Kind Jezus. Reeds tijdens zijn leven was dit werk bijzonder populair, onder meer bij de begijnen. Van Loon werd dan ook gevraagd om kopieën te maken voor de begijnhoven en begijnhofkerken van Diest en Leuven.

Tip
Belangrijke opdrachtgevers van Theodoor van Loon waren de aartshertogen Albrecht en Isabella. Zo schilderde hij bijvoorbeeld enkele werken voor de Sint-Hubertuskapel van hun paleis, op de Coudenberg in Brussel. Ook al ging dit gebouw volledig in de vlammen op, toch kan je nog steeds de indrukwekkende gewelven bewonderen. De restanten van het paleis bevinden zich onder het BELvue museum.

Zin in nog meer Habsburgers? Stap dan in de voetsporen van Keizer Karel in de gelijknamige wandeling door Brussel. 

In dit museum kan je twee meesterwerken bewonderen van Theodoor van Loon: De opdracht in de Tempel en De aanbidding der Wijzen. Daar had de Contrareformatie alles mee te maken. Theodoor van Loon kreeg de opdracht om lokale geloofsbelevingen te verweven met universele religieuze thema's, om zo het herstel van het katholieke geloof in de Zuidelijke Nederlanden te bevorderen. Daarbij koos de meester bewust voor een vorm die gewone gelovigen konden begrijpen. 

Voor deze kerk schilderde Theodoor van Loon De vier evangelisten. Zij worden elk afgebeeld met hun eigen symbool: de engel voor Mattheüs, de leeuw voor Marcus, de stier voor Lucas en de adelaar voor Johannes. Ook in deze werken is de invloed van Caravaggio duidelijk merkbaar. De preekstoel in de kerk – van de hand van Jan Mason en Jan van den Steen – is eveneens een pareltje.

Tip
De begijnhofkerk maakt deel uit van het Diestse begijnhof, dat dateert uit de 13de eeuw. Deze stad-in-de-stad, met zijn nauwe straten en tal van schilderachtige plekjes, is door UNESCO erkend als werelderfgoed. Net als Theodoor van Loon kom je binnen langs de barokke toegangspoort, met het opschrift ‘Comt in mynen Hof, Myn suster Bruyt’.

In deze bedevaartkerk vind je Van Loons bekendste werk: de Mariacyclus. De acht monumentale schilderijen verbeelden het leven van de Maagd Maria. De thema’s sluiten aan bij de zeven feesten die gevierd werden aan het hof van Albrecht en Isabella. Dat is geen toeval, want Scherpenheuvel was voor de aartshertogen het bastion van de Contrareformatie.

De kans is groot dat Theodoor van Loon, terwijl hij in Scherpenheuvel verbleef, een bezoek bracht aan deze kerk. Hier bevond zich immers het retabel van Jacob van Cothem, dat begin 16de eeuw werd gemaakt in opdracht van de norbertijnen en toendertijd reeds als een topstuk gold.

Onlangs keerde dit meesterwerk terug naar de abdij, na een afwezigheid van anderhalve eeuw. Je kan het bewonderen tijdens een begeleide rondleiding door het volledige complex.

Tip
Is je innerlijke mens aan versterking toe? Proef de ambachtelijke producten van de abdij – bier, kaas, brood en ijs – in het abdijcafé.